İstimlak Nedir? Kamu Yararı ile Mülkiyet Hakkının Bulunduğu İnce Çizgi ;

Ekrem Çatak
12 Mar
2 dakikada okunur

Kamu yararına mülk devri ve süreçleri kamu projeleri için özel mülklerin devlet tarafından satın alınması anlamına gelen istimlak, yasal bir süreçle yürütülür.

Peki bu süreç nasıl işler, hangi kurumlar yetkilidir ve hak sahipleri nasıl ödeme alır? İşte tüm detaylar…

İstimlak Nedir?

İstimlak, devletin veya kamu kuruluşlarının, yol, hastane, okul gibi toplumsal ihtiyaçları karşılamak amacıyla özel mülkleri bedel karşılığında kamulaştırmasıdır.

Anayasa ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu çerçevesinde gerçekleşen bu işlemde, mal sahiplerinin mülk üzerindeki hakları sona erer.

Kamulaştırma ile İstimlak Arasındaki Fark

Kamulaştırma: Geniş kapsamlı bir süreç olup, kamu yararına yapılan her türlü mülk devrini içerir.
İstimlak: Daha spesifik bir uygulamadır; mülkün tamamen devri ve bedelin peşin ödenmesiyle sonuçlanır.

İstimlak Yetkisi Olan Kurumlar

Belediyeler: Park, metro, yol gibi projeler için.
Kamu İdareleri (Karayolları, DSİ vb.): Altyapı ve bayındırlık çalışmalarında.
Özel Kanunla Yetkilendirilen Kuruluşlar: Enerji nakil hatları veya organize sanayi bölgeleri için.

İstimlak Bedeli Nasıl Belirlenir?

Bedel hesaplanırken şu faktörler dikkate alınır:

Taşınmazın Piyasa Değeri: Bölgedeki emsal satışlar ve vergi kayıtları.
Arsanın Potansiyeli: İmar durumu ve gelecekteki kullanım imkânları.
Yapıların Değeri: Yıpranma payı düşülerek hesaplanan bina bedeli.

Uzlaşma sağlanamazsa, mahkeme süreci başlatılır ve bilirkişi raporlarıyla nihai bedel belirlenir.

Belediyelerin İstimlak Süreci

Proje Onayı: İmar planına uygunluğu denetlenir.
Tebligat: Mal sahibine yazılı bildirim yapılır.
Değer Tespit Komisyonu: Belediye, taşınmazın değerini belirler.
Ödeme: Bedel, mal sahibine peşin olarak ödenir.

İstimlak Davası ve İtiraz Hakkı

Mal sahipleri, bedelin düşük bulunması veya kamulaştırma kararının hukuka aykırı olduğunu düşünüyorsa idare mahkemesinde dava açabilir.

Davada, bilirkişi raporları ve emsal değerler delil olarak sunulur. Süreç, mahkemenin kesin kararıyla sonuçlanır.

Bedel Sorgulama ve Tahsilat

Sorgulama: İlçe tarım müdürlükleri, belediyeler veya Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’nden bedel bilgisi alınabilir.
Ödeme: Hesaplanan bedel, mal sahibinin hesabına aktarılır veya noter aracılığıyla tebliğ edilir.

Acele Kamulaştırma Nedir?

Olağanüstü durumlarda (deprem, sel vb.), devletin projeyi hızlandırmak için başvurduğu bir yöntemdir. Bedel sonradan ödenmek şartıyla mülke derhal el konulabilir.

Önemli Hatırlatma

İstimlak sürecinde hak kaybı yaşamamak için:

Tapu, vergi kayıtları gibi belgelerinizi güncel tutun.
Süreç boyunca hukuki destek alın.
Resmi tebligatları dikkatle inceleyin.

Sonuç ;

İstimlak, kamu yararı ile bireysel hakların dengelenmesini gerektiren hassas bir süreçtir. Hem devletin hem de vatandaşların yasal haklarını bilmesi, olası anlaşmazlıkları önlemede kritik rol oynar.

Bu içerik, genel bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki süreçler için yetkili kurumlara danışmanız önerilir.